Na een flinke wandeling, een dag klussen of een potje voetbal zijn je spieren moe. Misschien heb je zelfs spierpijn. Maar je lichaam herstelt dat razendsnel – en wordt er sterker van. In het spierziektenlab maken onderzoekers slim gebruik van die kennis om spierherstel bij patiënten te verbeteren.
Elke keer dat je sport, kunnen er kleine scheurtjes ontstaan in je spieren. Dat klinkt misschien eng, maar je lichaam heeft een superslim trucje: het repareert zichzelf. Wat we weten over spierherstel na het sporten, gebruiken onderzoekers nu in het lab om zieke spieren te helpen herstellen.
Onderzoeker in het Radboudumc, Marieke Willemse: “We willen begrijpen wat er precies misgaat bij mensen met een spierziekte,” vertelt ze. “En vooral: kunnen we daar iets aan doen?”
Daarvoor maken Marieke en haar collega’s gebruik van celonderzoek. Ze kweken spier(stam)cellen van mensen met een spierziekte in het lab. “Dat klinkt misschien een beetje sciencefiction,” lacht Marieke, “maar het betekent eigenlijk dat we spiercellen laten groeien in een schaaltje, zodat we ze goed kunnen bekijken. Spierstamcellen zijn speciale cellen in je lichaam die beschadigde spiervezels kunnen repareren en nieuwe spiercellen kunnen maken.”
Wat er daarna gebeurt, is bijzonder. Ze voegen gezonde spierstamcellen toe aan de zieke spiercellen om te kijken of de gezonde cellen helpen bij het beter maken van de zieke spieren. “Dan is het even afwachten,” zegt Marieke. “We laten de cellen een week met elkaar ‘samenwonen’ en dan kijken we wat er gebeurt.”
Om te kunnen zien wat er precies in dat kweekschaaltje gebeurt, gebruiken de onderzoekers een kleurstof met fluorescentie – die licht op als je er licht op richt. “We geven de cellen een kleurtje zodat we weten wie wie is,” legt Marieke uit. “Denk aan een snelweg vol auto’s. Als ik je zou vragen om alleen de groene auto’s te tellen, is dat lastig. Maar stel je voor dat het donker is en alleen de groene auto’s hun lichten aan hebben – dan zie je ze ineens wél.”
Zo werkt het ook met de cellen. De zieke spiercellen krijgen een groene kleur, de gezonde spierstamcellen blauw. En als alles goed gaat, vormen ze samen één langere cel: een spiervezel. Dat zie je terug in oranje. “Onder de microscoop zie je dan dus allerlei kleuren,” zegt Marieke. “En als we een oranje spiervezel zien waar blauwe én groene cellen in zitten, weten we dat de zieke en gezonde cellen samenwerken en samen een spiervezel kunnen vormen. Oftewel: de gezonde cel helpt mee aan het herstel.”
De resultaten zijn veelbelovend. In het lab blijkt dat gezonde cellen daadwerkelijk bijdragen aan het herstel van de zieke spier. Dat is een belangrijke ontdekking.
“Het laat zien dat er nog herstelvermogen is, zelfs bij zieke spieren. En dat we dat herstel misschien wel kunnen aanjagen. We zien dat een klein aantal gezonde cellen de zieke cellen kan helpen met het vormen van een spiervezel, wat de deuren kan openen voor een nieuwe behandelingsstrategie.”
)