FSHD wordt veroorzaakt door de activering van het zogenoemde DUX4-gen, een stukje erfelijk materiaal dat een eiwit produceert dat giftig is voor de spier. Het doel van dit onderzoek is om gebieden in het DNA te vinden die de aanmaak van DUX4 beïnvloeden en daarmee een aanknopingspunt bieden voor behandeling.
De klachten bij FSHD worden veroorzaakt door de aanwezigheid van het giftige eiwit DUX4 in de spiercellen. Dit eiwit tast de spier aan en er wordt daarom veel onderzoek gedaan naar de onderdrukking van DUX4 als therapie. Met een nieuwe techniek, de ‘moleculaire schaar’, kunnen specifieke delen uit het DNA geknipt worden. Het DUX4-gen is zelf helaas moeilijk te knippen en onschadelijk te maken, maar onderzoekers vermoeden dat er ook andere regio’s in het DNA zijn, die invloed hebben op de aanmaak van DUX4. Deze zijn mogelijk wel te knippen met de moleculaire schaar, waardoor de aanmaak van DUX4 in de spieren verminderd.
Het doel van dit onderzoek is om te achterhalen of er regio’s in het DNA zijn die invloed hebben op de DUX4 aanmaak en op welke manier ze dat doen. Hiervoor zullen de onderzoekers gebruik maken van (stam)cellen van FSHD-patiënten en van gezonde personen. Zo hopen de onderzoekers nieuwe aanknopingspunten te vinden voor de behandeling van FSHD.
Op verschillende manieren hebben de onderzoekers geprobeerd om de giftige effecten van het DUX4-gen aan te pakken. Ze hebben een nieuwe technologie ontwikkeld die het mogelijk maakt om efficiënt en precies aanpassingen te maken in gedeeltes van het DUX4-gen die niet toegankelijk zijn voor traditionele technieken. Ook hebben ze gewerkt aan een nieuwe technologie die het mogelijk maakt specifieke ‘overbodige’ cellen te verwijderen uit een weefsel. Dit zou bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden om vet en litteken cellen weg te halen uit gedegenereerd spierweefsel. Vervetting en verlittekening van spierweefsel is veelal betrokken bij spieraandoeningen.
Beide technieken zijn veelbelovend in de ontwikkeling voor therapieën van spieraandoeningen zoals FSHD en andere degeneratieve spierziekten.
Prof. dr. Niels Geijsen
Hubrecht Instituut
€ 250.000,- (financiering mede door Zwaluwen Jeugd Actie)
Niels Geijsen is moleculair bioloog in het LUMC. Hier doet hij onderzoek naar het ziekteproces van erfelijke spierziekten, zoals FSHD en de ziekte van Duchenne, en het ontwikkelen van technologieën om erfelijke fouten in het DNA te repareren.
