FSHD wordt veroorzaakt door de activering van het zogenoemde DUX4-gen, een stukje erfelijk materiaal dat een eiwit produceert dat giftig is voor de spier. Het doel van dit onderzoek is om gebieden in het DNA te vinden die de aanmaak van DUX4 beïnvloeden en daarmee een aanknopingspunt bieden voor behandeling.
De klachten bij FSHD worden veroorzaakt door de aanwezigheid van het giftige eiwit DUX4 in de spiercellen. Dit eiwit tast de spier aan en er wordt daarom veel onderzoek gedaan naar de onderdrukking van DUX4 als therapie. Met een nieuwe techniek, de ‘moleculaire schaar’, kunnen specifieke delen uit het DNA geknipt worden. Het DUX4-gen is zelf helaas moeilijk te knippen en onschadelijk te maken, maar onderzoekers vermoeden dat er ook andere regio’s in het DNA zijn, die invloed hebben op de aanmaak van DUX4. Deze zijn mogelijk wel te knippen met de moleculaire schaar, waardoor de aanmaak van DUX4 in de spieren verminderd.
Het doel van dit onderzoek is om te achterhalen of er regio’s in het DNA zijn die invloed hebben op de DUX4 aanmaak en op welke manier ze dat doen. Hiervoor zullen de onderzoekers gebruik maken van (stam)cellen van FSHD-patiënten en van gezonde personen. Zo hopen de onderzoekers nieuwe aanknopingspunten te vinden voor de behandeling van FSHD.
Op verschillende manieren hebben de onderzoekers geprobeerd om de giftige effecten van het DUX4-gen aan te pakken. Het originele plan om in kaart te brengen hoe DUX4 wordt aangezet heeft geleid tot een nieuwe bevinding; een regio dat DUX4 minder stabiel maakt. In het komende jaar zullen de onderzoekers proberen de gebieden in kaart te brengen die DUX4 activeren in spiercellen van FSHD-patiënten. Daarnaast hebben de onderzoekers een strategie ontwikkeld om precies te kunnen knippen en plakken in het DUX4-gen. Het gebruik van deze nieuwe knip en plak technologie om het DUX4-gen aan te passen zal het komende jaar verder geoptimaliseerd worden. Hierbij richten de onderzoekers zich op zowel de regio die DUX4 minder stabiel maakt en de eventuele gebieden die uit het onderzoek van de komende periode naar voren komen.
Prof. dr. Niels Geijsen
Hubrecht Instituut
€ 250.000,- (financiering mede door Zwaluwen Jeugd Actie)
Niels Geijsen is moleculair bioloog in het LUMC. Hier doet hij onderzoek naar het ziekteproces van erfelijke spierziekten, zoals FSHD en de ziekte van Duchenne, en het ontwikkelen van technologieën om erfelijke fouten in het DNA te repareren.
